FİZİK
9. SINIF
İş Nedir?
Günlük yaşantımızda iş kelimesini çok farklı anlamlarda kullanırız. Örneğin inşaatta çalışan bir işçi iş yapıp yorulduğunu söylerken, masa başında ders çalışan bir kişide iş yapıp yorulduğunu söyler. Genel manada emek harcadığımız ,yorulduğumuz eylemleri tanımlarken ‘iş’ kavramını kullanırız. Günlük hayatımızda kullandığımız iş kavramı ile fiziksel anlamda tanımlanan iş kavramı zaman zaman uyuşmayabilir. Bugün çok iş yaptım dediğimizde fiziksel anlamda hiç iş yapmamış ta olabiliriz.
Bilim insanları için farklı bir tanım yaparlar.
İş= Cisim kendisine uygulanan kuvvet doğrultusunda yerdeğiştirirse fiziksel anlamda iş yapılır.
Fiziksel anlamda iş yapılabilmesi için
1. Bir cisme bir kuvvetin uygulanması gerekir yani en az bir kuvvet olmalıdır.
2. Uygulanan kuvvetin cisme etki eden sürtünme kuvvetini yenerek yol
aldırması gerekir.
3. Kuvvetle yolun aynı doğrultuda ya da kuvvetin yol doğrultusunda bileşeninin olması gerekir.
Bu şartlardan biri veya birkaçı eksik olursa iş yapılmış sayılmaz.
İş Nasıl Hesaplanır?
Cisme uygulanan kuvvet ,şekildeki gibi cismin yerini değiştirmiş olsun
Yapılan iş = W,
Kuvvet = F,
Kuvvetin yatayla yaptığı açı=α, şekilde yatayla yapılan açı ”0”
Yer değiştirme = Δx simgeleriyle gösterilir ise,
Yapılan işin değeri; kuvvet ile yer değiştirmenin çarpımına eşittir.
İş = Kuvvet x Yer değiştirme
W = F . Δx.cosα
İş Birimi Nedir?
İş ve Moment birimi arasındaki fark nedir?
İş birimi ve tork birimlerinin ikisi de ( Newton x Metre)olmasına rağmen birbirinden farklıdırlar, bunun sebebi moment alınırken vektörel çarpım yapılması, iş hesaplanırken skaler çarpım yapılmasıdır. Yani moment vektörel bir büyüklüktür, iş skaler bir büyüklüktür.
Derleyen: Baki TURAN
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Fizik Öğretmenliği Bölümü 1. Sınıf “Genel fizik” Dersi Ders Notları (Baki TURAN); Açık Öğretim Fizik Ders Kitapları ve MEB Liseler İçin Fizik Dersi Ders Kitapları