FİZİK
9. SINIF
Özkütle
Özkütle Nedir?
Bir cismin birim hacimindeki madde miktarına özkütle denir. özkütle ( yoğunluk) d ile gösterilir ve skaler bir büyüklüktür. Özkütle aynı zamanda maddeler için ayırt edici özelliktir. Sabit sıcaklık ve basınçta tüm maddelerin özkütleleri birbirinden farklıdır.
ÖZELLİKLER
1) Normal sartlarda özkütle sabittir. Kütle veya hacmin değişmesiyle özkütle değişmez.
2) Özkütle, sabit sıcaklık ve basınç altında maddeler için ayırt edici bir özelliktir.
3) m-V grafiğinin eğimi özkütleyi verir. V-m grafiğinin eğimi de özhacimi verir.
Eğim = tanα =m/V= özkütle
Eğim = tanβ =V/m= özhacim
4) Özkütleyi değiştirmenin yollarından biri basıncı değiştirmektir. Basınç sayesinde maddenin hacmi değişir, kütlesi de sabit olduğundan özkütle değişmis olur.
5) Gazlarda kütle sabit tutularak hacim değiştirilebilir. Bu durumda özkütle hacimle ters orantılıdır.
6) Sabit basınç altında bir sıvının m-V grafiğinde, zamanla eğim arttığından , sıvının özkütlesi artıyor. Bunun olabilmesi için sıvının sıcaklığının azalması gerekir.
7) Sabit basınç altında bir sıvının m-V grafiğinde eğim azalıyorsa sıvının özkütlesi azalıyor demektir. Bunun için sıcaklığın artması gerekir.
8) Gazın basıncı ve sıcaklığı sabit tutularak çizilen grafikler katı ve sıvılarda olduğu gibidir.
9) Maddeler ısıtıldığında hacimleri artar ve özkütleleri azalır. Su ise istisnai bir durumdur.
10) Suyun 1 atm basınçta ve + 4 oC ‘de hacmi minumum dur. + 4 oC üstünde ve altında hacim artar
11) Suyun 1 atm basınç altında + 4 oC özkütlesi en büyüktür
*Bizmut ve antimonda su gibi davranır.
Karışımın Özkütlesi
İki yada daha çok maddenin meydana getirdiği homojen bir karışımın özkütlesi,
1) Eşit Hacimde Karışımın Özkütlesi: Eğer sıvılar eşit hacimde karıştırılıyorsa karışımın özkütlesi karışıma giren sıvıların özkütlelerinin aritmetik ortalamasına eşittir.
Karışım iki sıvıdan oluşuyorsa formül aşağıdaki gibidir.
2) Eşit Kütledee Karışımın Özkütlesi
Eğer sıvılar eşit kütlede karıştırılıyorsa karışımın özkütlesi karışıma giren sıvıların özkütlelerinin geometrik ortalamasına eşittir.
Karışım iki sıvıdan oluşuyorsa formül aşağıdaki gibidir.
ÖZELLİKLER
a) Karışımın özkütlesi her zaman karışıma katılan sıvıların özkütlelerinin arasında bir değerdir.
b) Karışımın özkütlesi her zaman hacmi büyük olan sıvının özkütlesine daha yakındır.
c) Özkütlesi küçük olan bir sıvıya aynı sıcaklıkta özkütlesi büyük olan bir sıvı karıştırılırsa karışımın özkütlesi artar.
